Een speurder neemt de laptop van een verdachte in beslag, steekt er een usb-stick in en krijgt onmiddellijk een duidelijk beeld van alle, al dan niet verborgen, materiaal op het toestel. Wie denkt dat dit alleen in Amerikaanse politieseries kan, heeft het fout. Dankzij een unieke samenwerking tussen de FBI en Campus Vesta wordt sinds 2015 in sommige politiekorpsen in ons land ook al op die manier gewerkt.

De ‘tovertruc’ heet osTriage en werd in 2015 als opleiding _ osTriage 2.0 _ ontwikkeld door Campus Vesta in samenwerking met experten. Wij zijn de enige politieschool in Vlaanderen die deze opleiding aanbiedt.

OsTriage is een forensische analysetool die door de Amerikaanse FBI werd ontwikkeld in de strijd tegen kindermisbruik. Het gaat om software op een usb-stick die bedoeld is om rechercheurs bij huiszoekingen snel, met weinig input van buitenaf en zonder veel fouten te leiden naar relevante informatie op pc’s en laptops.

“Vroeger werd een computer in beslag genomen en duurde het vaak meer dan een jaar vooraleer forensische onderzoekers alle puzzelstukjes hadden samengelegd”, zegt eerste hoofdinspecteur Tim Van Eester (foto), teamleider zeden bij de Antwerpse politie en docent osTriage op Campus Vesta. “Dit had tot gevolg dat de slachtoffers al die tijd ongeïdentificeerd bleven en dus in de kou bleven staan.”

“Het gebruik van de tool OsTriage betekent voor het onderzoek een verschil van dag en nacht. Omdat de tool alle informatie op de harde schijven bijna live zichtbaar maakt, kunnen netwerken vlugger gedetecteerd én slachtoffers vlugger geïdentificeerd worden. Bovendien kan dankzij de snelle verzameling van bewijsmateriaal ook het verhoor veel strategischer en beter verlopen.”

Kennisuitwisseling

Met de exponentiële stijging van data groeide ook de nood aan software voor de automatisering van de processen binnen de recherchewerking. Vroeger moest een speurder bij een huiszoeking vooral op zoek gaan naar kladschriftjes, agenda’s of dagboeken en had hij/zij met twee ogen en twee handen als het ware genoeg (of werd belangrijke informatie nooit gevonden). Nu volstaat dit niet meer. Forensische speurders hadden al langer software ter beschikking om hun speurwerk te vergemakkelijken, maar voor de niet-gespecialiseerde tactische speurders was het wachten tot de komst van osTriage.

“Toch bestond er veel scepticisme bij de start van osTriage”, herinnert Tim Van Eester zich. “Niet iedereen begreep de meerwaarde. Maar Campus Vesta en de Antwerpse politie zijn er blijven voor gaan. Intussen heeft osTriage een vaste plaats veroverd bij de rechercheurs en wordt het zelfs standaard gebruikt in de schriftelijke opdrachten die magistraten aan speurders geven.”

Op Campus Vesta hebben intussen zo’n 400 politiemensen een opleiding osTriage achter de rug. De analysetool wordt stilaan overal bekend: van federale politiediensten tot politiezones aan de kust…

“Een opleiding als osTriage sluit perfect aan bij de missie van onze school: via opleidingen bijdragen tot de veiligheid in onze samenleving”, zegt projectcoördinator Steven Goris trots. “Met het ontwikkelen van nieuwe opleidingen zoals osTriage, cybercrime en CAM-verhoor bewijst Campus Vesta dat het een internationele ontmoetingsplaats is voor kennisuitwisseling. Bovendien richt dit type van opleidingen zich op een uiterst kwetsbare groep, kinderen.”

Verborgen slachtoffers

Dat het gebruik van osTriage wel degelijk het verschil kan maken, blijkt uit het volgende verhaal.  In 2007 kwam een medewerker van een kinderdagverblijf en naschoolse opvang in opspraak voor vermeend misbruik van een vijfjarig kind over wie hij toezicht had. De beschikbare tools leverden toen geen uitsluitsel op, waarna de man veroordeeld werd tot een voorwaardelijke straf op basis van een beperkte bekentenis.  Slechts één slachtoffer werd geïdentificeerd. 

Twaalf jaar later komt de man opnieuw in beeld door zijn contacten met een pedofiel die online actief is en feiten pleegt.  Een huiszoeking wordt uitgevoerd, dit keer wel met toepassing van osTriage.  Onmiddellijk kan een verborgen, versleutelde map met bestanden zichtbaar gemaakt worden. Daaruit blijkt dat de man niet minder dan zeventien kinderen seksueel heeft misbruikt en hiervan beeldmateriaal heeft gemaakt om te verspreiden op het internet. De slachtoffers waren allemaal tussen drie en zeven jaar oud.  Geen enkel kind had hierover ook maar met iemand gesproken… Alle slachtoffers werden verhoord, psychologisch ondersteund en begeleid. Mee dankzij de FBI tool hebben deze slachtoffers de kans gekregen hun rechten als slachtoffer te doen gelden. 

En dit is slechts één voorbeeld.

Unieke samenwerking

“De samenwerking tussen de FBI en de Antwerpse politieschool Campus Vesta is uniek voor België”, bevestigt docent Tim Van Eester. Zelf maakt hij deel uit van VCACITF (Violent Crimes Against Children International Task Force), een internationaal netwerk van politiedeskundigen dat de FBI heeft ontwikkeld in de strijd tegen (online) seksuele uitbuiting van kinderen.

“Jaarlijks kom ik met speurders uit 40 landen verspreid over de hele wereld een week samen om eerstelijnskennis uit te wisselen. Hier leren we het nieuwste van het nieuwste! Uit dat netwerk is onder meer ook de recente politieopleiding CAM-verhoor (Child Abuse Material) op Campus Vesta voortgekomen. Hier wordt ingezoomd op de aparte techniek om plegers van zedenfeiten, en vooral zij die hun actieterrein verlegd hebben naar het internet, niet alleen te verhoren, maar ook te overtuigen om mee te werken met de onderzoeker. Ook dit is een andere manier van werken die meer focust op waarheidsvinding en slachtofferidentificatie.”

Webinar van FBI

De FBI heeft zopas een nieuwe versie van osTriage ontwikkeld, namelijk osTriage 2.5. De opzet is hetzelfde, maar deze versie is nog performanter en breder dan osTriage 2.0. Ze beperkt zich niet tot de analyse van de pc zelf, maar gaat ook op zoek naar wat in de cloud zit.

Naar aanleiding van de lancering van osTriage 2.5 organiseerde de FBI (Child Exploitation Operational Unit) een webinar voor alle Europese politiepartners. Dit uniek opleidingsaanbod was vrij toegankelijk voor alle operationele politiemedewerkers met een actief ICACCOPS-account. Er was geen voorkennis vereist. Enkele honderden politiemensen namen aan de webinar deel.

Lesgever was Jeff Rich (foto), lid van de FBI en van de Police Department’s Family Violence Unit in Texas. Hij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van osTriage, de ondersteuning en het toekennen van de licenties.

Bedoeling is dat Campus Vesta osTriage 2.5 binnenkort integreert in een reguliere opleiding binnen de voortgezette politieopleidingen, waarbij er ook meer aandacht zal zijn voor echte casussen. Wanneer dat zal kunnen, hangt onder meer af van de evolutie in de coronacrisis.

Voor meer informatie kan je terecht bij Tim Van Eester, docent osTriage (03 292 86 41, tim.vaneester@politie.antwerpen.be) of bij Steven Goris, projectcoördinator Campus Vesta (03 205 19 53, steven.goris@campusvesta.be).

De Antwerpse televisiezender maakte over de tool en opleiding osTriage deze mooie reportage.